Binnen de paardensport heb je verschillende disciplines. In dit artikel gaan we in op western rijden. Sophie Delemarre van Fysio in Stiphout | Delemarre Hippische Zorg legt je hier wat over uit. Western rijden is overgekomen vanuit Amerika, waar deze discipline is ontstaan toen de veehouderij hier in opkomst kwam. De grote landerijen vroegen om zadels waar je de hele dag in kon zitten, waardoor de zadels die je ziet in de western ook anders zijn dan veelzijdigheid-, dressuur- of springzadels.
Disciplines in de western sport
In de western zijn er verschillende disciplines. Dit zijn onder andere Reining, Trail, Western Pleasure, Cutting en Showmanship at Halter. Maar je hebt bijvoorbeeld ook barrel racing en pole bending. De verschillende disciplines in het western rijden worden in Nederland minder vaak gezien dan bijvoorbeeld dressuur of springen, maar zijn zeker niet makkelijker! Je paard wordt voor zover het kan gereden met een losse teugel en moet gevoelig reageren op gewicht, stemhulpen, zithulpen en beenhulpen. Vooral die losse teugel is heel anders dan in bijvoorbeeld de dressuur.
Reining
De discipline Reining is eigenlijk nog het beste de ‘dressuur van de westernsport’ te noemen. Tijdens wedstrijden worden de oefeningen manoeuvres genoemd en de proef zelf een pattern. De manoeuvres worden beoordeeld op op vloeiendheid van oefeningen, de uitvoer van oefeningen (spins, cirkels, wissels en sliding stops). Er wordt in deze discipline met de teugels in één hand gereden.
Trail
De discipline Trail lijkt ergens een beetje op TREC en working equitation. In deze discipline van het western is het de bedoeling om samen met je paard hindernissen en obstakels te overwinnen. Er is een grote vertrouwensband nodig met je paard om ervoor te zorgen dat je samen goed de hindernissen en obstakels aflegt.
Bij trail moet het paard ook zelfstandig zijn en rustig blijven. Deze discipline is leuk om ook als ruiter vanuit een andere discipline uit te proberen, want eigenlijk is het meteen ook een schriktraining voor je paard!
Western Pleasure
Deze discipline in de western sport lijkt eenvoudig, maar is het niet. In de western pleasure worden de gangen van paarden beoordeeld op zowel de linker- als de rechterhand, maar ook de houding van de ruiter op het paard. Het paard moet worden gereden met losse teugels en de ruiter mag het paard niet storen.
Makkelijker gezegd dan gedaan! Als western ruiter moet je bij deze discipline ontzettend goed kunnen mee- en doorzitten op je paard. Naast stap, draf en galop wordt soms ook gevraagd om achterwaarts te gaan.
Cutting
Wanneer je denkt aan western, dan denk je waarschijnlijk aan ‘cutting’. Cutting is namelijk het werken met vee. Het is de bedoeling dat ruiters binnen 150 seconden (2,5 minuten) een koe uit de kudde te drijven. De paarden moeten hierbij snel, wendbaar en slim zijn.
Het is belangrijk dat de paarden ‘gevoel voor vee’ (cowsense) hebben en ook zelf initiatief tonen. Soms kan zich dat ook uiten in bijvoorbeeld het bijten in het achterwerk van een koe. Ruiters moeten goed kunnen meebewegen, maar ook snel moeten nadenken en handelen.
Barrel racing
Dit is een discipline in de western sport die de meeste mensen kennen vanuit Amerikaanse films. In deze discipline is het de bedoeling dat je je paard zo snel mogelijk in een specifiek patroon om 3 ‘barrels’ (vaten) laat rijden. Het is van belang om je paard niet in de weg te zitten en ook naast het daadwerkelijke racen zelf te zorgen dat je paard goed in balans is en niet alleen het galopperen doet.
Showmanship at Halter
Bij showmanshop at halter moet het paard aan de hand wordt getoond. De ruiter (voorbrenger) wordt beoordeeld op hoe goed ze het paard kunnen presenteren. Het paard wordt tijdens proeven niet aangeraakt. Alles wordt gedaan op stem- en houdingshulpen. Ruiters worden beoordeeld op het totaalbeeld, de alertheid van het paard, verzorging en de uitrusting.
Wat moet een ruiter kunnen om te kunnen western rijden?
In principe kan elke ruiter leren om western te rijden. Een ruiter moet net als bij dressuur, springen of welke andere discipline ook fit en vitaal zijn. Om goed te worden in het western rijden moet je als ruiter wel veel tijd investeren in zaken zoals een goede houding en zit, meebewegen met het paard, ontspannen en een goede band met je paard. Je moet goed kunnen ontspannen en vertrouwen kunnen hebben in je paard.
Eigenlijk is het dus als je wat angstig bent, niet eens een gek idee om eens een western lesje te nemen! In principe kunnen alle paarden worden ingezet voor de western sport, maar je ziet vaak dat de (goed opgeleide) paarden in de western meer reageren op de druk van de teugels tegen hun hals dan de druk van het bit zelf. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar in principe is het in de western de bedoeling dat je heel vriendelijk in de hand bent.
Hoe is western rijden georganiseerd in Nederland?
De westernsport is anders georganiseerd dan bijvoorbeeld de dressuur- of springsport. Sinds 2022 is Reining geen onderdeel meer van de FEI (internationale paardenfederatie) en is de KNHS (Koninklijke Nederlandse Hippische Sportbond) na bijna 20 jaar ook gestopt met het faciliteren van deze discipline (bron). Andere onderdelen van de western werden al niet door de FEI als onderdeel meegenomen.
De grootste western vereniging in Nederland is de Western Ruiter Associatie Nederland (WRAN). Dit is een landelijke vereniging en is de oudste en grootste vereniging op het gebied van western rijden. Ze werken samen met de FNRS (Federatie Nederlandse RijScholen) en de KNHS en is aangesloten bij de FNW (Federatie van Nederlandse Westernverenigingen).
Beginnen met western rijden
Als je normaal een rijbroek en laarzen draagt, dan hoef je niet speciaal een nieuw tenue te kopen. Er zijn steeds meer ruiters die af en toe een uitstap maken naar een andere discipline. Hoe meer verschillende vormen van de paardensport je doet, hoe beter je wordt in alle losse onderdelen! We noemen dit ook wel ‘breed motorisch opleiden’.
Er zijn beduidend minder stallen waar je western kunt leren rijden dan stallen waar je dressuur kunt aanleren. Je kunt altijd eens googlen of rondvragen bij ruiters in jouw omgeving naar stallen in de buurt, maar je kunt ook kijken op de website van de WRAN.
Verbeteren in de western sport
Heb je al een basis in de western sport? Dan ken je waarschijnlijk wel de locaties waar je western kunt rijden bij jou in de buurt. Hieronder een aantal tips om beter te worden in western rijden:
- Tip 1: Boek een houding- en zitles. Op onze zorgzoeker vind je diverse paardensportprofessionals die je kunnen helpen om beter te leren rijden. Een aantal hiervan geeft ook specifieke houding- en zitlessen bijvoorbeeld. Vraag voor je een afspraak maakt wel even na of de professional in kwestie voldoende affiniteit en kennis heeft van jouw sport. Op ieders persoonlijke profiel vind je waar expertise en kennis ligt. Soms loont het om juist wat verder weg te zoeken, als iemand écht veel weet van jouw discipline.
- Tip 2: Zorg ervoor dat je fit bent. Hoe fitter jij als ruiter bent, hoe beter je te paard zit. Wanneer je symmetrisch in het zadel zit, zonder je paard in de weg te zitten, kun je beter hulpen doorgeven. De kans op blessures neemt af voor jou en voor je paard als je ook aan jezelf werkt naast het paardrijden! Het loont dus om te werken aan je ruiterfitheid! Neem anders eens contact op met een ruitervitaal coach!
- Tip 3: Loop niet te lang met blessures. We kennen allemaal wel de verhalen van mensen die snel na een val weer gaan rijden of soms zelfs met een arm in het gips nog op hun paard klimmen. Of dat altijd even handig is, is de vraag. Een ruiterfysio- of oefentherapeut kan je helpen beoordelen of je fit genoeg bent om te rijden en wat verstandig is.
Op zoek naar een (zorg-)professional met kennis over western, met kennis over wat je fysiek moet kunnen om deze tak van sport goed uit te kunnen voeren? Je kunt altijd eens een kijkje nemen op onze zorgzoeker!
